Księgi wieczyste udostępnione są do przeglądania za darmo online. Zawierają one dane właścicieli nieruchomości i pozwalają na pozyskanie wielu informacji. Urząd Ochrony Danych Osobowych (UODO) apeluje, by dostęp do danych zawartych w księgach wieczystych został ograniczony.
Jawność ksiąg wieczystych sprawia, że każdy ma dostęp do szeregu informacji dotyczących nie tylko samej nieruchomości, ale także jej właściciela. Wystarczy znać numer księgi wieczystej i online możemy przeglądać zawarte w niej informacje, m.in. dotyczące numeru PESEL właściciela nieruchomości, czy wysokości zaciągniętego kredytu hipotecznego. Czy dokumenty te, pozwalające na identyfikację osób fizycznych, nie powinny podlegać ochronie wynikającej z RODO?
Przepisy dotyczące ksiąg wieczystych z jednej strony mają zapewnić bezpieczeństwo obrotu gospodarczego poprzez umożliwienie pozyskania informacji o danej nieruchomości na przykład przez osobę zainteresowaną jej zakupem. Z drugiej strony mają chronić dane osobowe, co realizowane jest w ten sposób, że przed uzyskaniem dostępu do danych, konieczna jest znajomość numeru konkretnej księgi wieczystej, a ten nie jest powszechnie dostępny. W tej sytuacji nie mamy, więc nieuprawnionego upublicznienia danych osobowych, które stałoby w sprzeczności z RODO. Księgi wieczyste w obecnym kształcie mają zapewnić odpowiednią ochronę stronom transakcji na rynku nieruchomości poprzez zapewnienie dostępu do informacji. Gdyby dostęp do KW został ograniczony, byłby to krok wstecz w stosunku do wypracowanych do tej pory rozwiązań. Jednak w sytuacji, gdy dane osobowe dostępne są online, istnieje ryzyko, że administrator utraci nad nimi kontrolę, co budzi niepokój.
Dane zawarte w księgach wieczystych są jawne, ale nie są powszechnie dostępne. Jakiś czas temu na rządowym Geoportalu można było uzyskać informacje na temat numerów ksiąg wieczystych, co znacznie ułatwiało dostęp do nich i stwarzało ryzyko, że mogą z tych zasobów korzystać również podmioty handlujące danymi. W 2020 roku na Głównego Geodetę Kraju nałożona została kara w wysokości 100 tys. zł za to, że numery ksiąg wieczystych zostały na Geoportalu ujawnione bez podstawy prawnej. Prezes UODO zakazał wówczas ich udostępniania. Odwołanie od tej decyzji trafiło do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który skargę oddalił, potwierdzając stanowisko Prezesa UODO, że numer księgi wieczystej podlega ochronie, podobnie jak dane osobowe. Sprawa trafiła dalej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który ma zdecydować, czy numery ksiąg wieczystych należą do danych osobowych i czy mogą być powszechnie dostępne.
Już wcześniej sądy administracyjnej stały na stanowisku, że numer księgi wieczystej stanowi dane osobowe, ponieważ jego znajomość umożliwia pozyskanie informacji nie tylko dotyczących nieruchomości, ale też konkretnej osoby fizycznej. Coraz więcej głosów postuluje lepsze zabezpieczenie danych osobowych. Propozycje są różne – od wprowadzenia podziału na użytkowników z ograniczonym i nieograniczonym dostępem do ksiąg wieczystych, po ograniczenie informacji, które się w KW znajdują jedynie do imienia i nazwiska właściciela nieruchomości. Wprowadzając nowe rozwiązania, trzeba jednak pamiętać o ich wpływie na sprawność i bezpieczeństwo obrotu nieruchomościami.
