We wtorek, 26 sierpnia 2025 roku, Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Centralnym Porcie Komunikacyjnym (CPK). Zmiany mają uporządkować proces wywłaszczeń i wypłat odszkodowań dla właścicieli nieruchomości przeznaczonych pod budowę portu i inwestycji towarzyszących. Nowe przepisy wprowadzają m.in. minimalny termin na opuszczenie nieruchomości oraz prawo do zaliczek na poczet odszkodowania.
Dlaczego potrzebne były zmiany?
W uzasadnieniu projektu wskazano, że obecne regulacje mogły prowadzić do sytuacji, w których właściciel zmuszony był do opuszczenia swojego domu lub działki, zanim otrzymał jakiekolwiek środki finansowe. W praktyce oznaczało to brak pieniędzy nawet na wynajem lokalu zastępczego czy pokrycie podstawowych kosztów. Nowelizacja ma wyeliminować te problemy i wprowadzić większe gwarancje bezpieczeństwa finansowego.
Nowe gwarancje dla właścicieli nieruchomości
Najważniejsze zmiany dotyczą ochrony interesów osób wywłaszczanych. Zgodnie z projektem nieruchomość będzie trzeba przekazać dopiero po upływie co najmniej 120 dni od dnia, w którym decyzja lokalizacyjna stała się ostateczna. Jeżeli decyzji lokalizacyjnej nadano rygor natychmiastowej wykonalności, termin ten również nie może być krótszy niż 120 dni, liczonych od dnia wydania decyzji o wysokości odszkodowania. Właściciele będą mogli otrzymać zaliczkę w wysokości 85 proc. odszkodowania, wypłacaną w ciągu 30 dni od złożenia wniosku. Prawo do zaliczki obejmie nie tylko nieruchomości zabudowane, ale także niezabudowane działki.
Odszkodowania – kluczowe terminy
Projekt ustawy precyzuje także terminy dla administracji. Wojewoda będzie miał 30 dni na ustalenie wysokości odszkodowania od momentu uprawomocnienia się decyzji lokalizacyjnej. W przypadku decyzji z rygorem natychmiastowej wykonalności czas ten wydłuży się do 60 dni. W dokumentach rządowych przypomniano również, że już w styczniu 2025 r. Wojewoda Mazowiecki wydał decyzję lokalizacyjną dla części inwestycji (Nr 5/SPEC/2025). Decyzja ta jest obecnie przedmiotem odwołania, dlatego nie może być wykonana. Nowe przepisy pozwolą jednak nadać jej rygor natychmiastowej wykonalności, co przyspieszy proces odszkodowawczy.
Wejście w życie przepisów
Za przygotowanie projektu odpowiada Ministerstwo Infrastruktury. Prace koordynuje Maciej Lasek, Pełnomocnik Rządu ds. CPK oraz Sekretarz Stanu w resorcie. Ustawa ma wejść w życie dzień po ogłoszeniu, co oznacza szybkie wdrożenie nowych zasad. Projekt nowelizacji został wpisany do wykazu prac rządu pod numerem UD228 jako „Projekt ustawy o zmianie ustawy o Centralnym Porcie Komunikacyjnym”.
