Właściciele nieruchomości w Polsce od lat obawiają się wprowadzenia w życie przepisów nakładających obciążenie finansowe w postaci podatku katastralnego. Z początkiem 2024 roku pojawiły się informacje, że nowelizacja przepisów o podatku od budowli wykorzystywanych na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej obejmie również nowy podatek dla prywatnych właścicieli nieruchomości. Na koniec 2024 roku rekomendacje dotyczące wdrożenia podatku katastralnego w Polsce przedstawił Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Czy do tego dojdzie?
Kontrowersyjny podatek katastralny
W Polsce obowiązuje podatek od nieruchomości naliczany według stawki ujętej w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych według powierzchni danej nieruchomości. Właściciele domów i mieszkań zdążyli się już przyzwyczaić do obowiązującej od lat daniny. W 2025 roku podatek ten wzrośnie, choć w niewielkim zakresie. Jego stawka maksymalna wyniesie do 1,19 zł za 1 mkw. powierzchni (w 2024 roku maksymalnie to 1,15 zł za 1 mkw.). Jeśli więc dana osoba ma mieszkanie o powierzchni 100 mkw., to dochody gminy z tytułu podatku od nieruchomości wyniosą w takim przypadku 119 zł rocznie.
Nową daniną, która miałaby zastąpić dotychczasową, ma być podatek katastralny, naliczany od wartości nieruchomości. Oznacza to, że im droższy dom czy mieszkanie, tym więcej musiałby zapłacić właściciel. Nawet jeśli zostałby ustalony w minimalnej stawce, np. 1% wartości nieruchomości rocznie, to przy mieszkaniu o powierzchni 100 mkw., wartym 1 mln zł, daje to aż 10 000 zł rocznie, czyli ponad 800 zł miesięcznie, zamiast zaledwie 119 zł raz do roku.
Rekomendacje MFW
MFW sugeruje wprowadzenie podatku katastralnego w Polsce, argumentując swoje rekomendacje tym, że ma ogromny potencjał w uzupełnianiu wpływów do budżetu państwa. Polski rząd podkreśla jednak, że pomimo możliwości uzyskania dużych wpływów budżetowych, nie ma w planach wprowadzenia nowego obciążenia fiskalnego.
Podatek katastralny w innych krajach
W wielu krajach europejskich obowiązuje już podatek katastralny, a jego stawki wynoszą od 0,5 do 1% wartości nieruchomości. Płacą go, np. mieszkańcy Litwy, według stawki 1,5% dla nieruchomości gruntowych oraz 0,3-1% dla nieruchomości budowlanych. Podatkiem katastralnym obciążeni są Belgowie, Francuzi, Niemcy czy Irlandczycy.
W Estonii obowiązuje on od 1993 roku, ale ma postać podatku gruntowego, obejmującego tylko działki. Właściciele gruntów wykorzystywanych na cele mieszkaniowe nie płacą więcej niż 0,5% rocznie. Na zwolnienie z daniny liczyć mogą właściciele działek związanych z głównym miejscem zamieszkania, o ile powierzchnia nie przekracza 0,15 ha na gęsto zaludnionym terenie oraz 2,0 ha w innych miejscach.
