Ponad jedna czwarta Polaków znajduje się w tzw. luce czynszowej, co oznacza, że ich dochody są zbyt wysokie, by kwalifikować się do pomocy państwa, ale jednocześnie zbyt niskie, by pozwolić sobie na zakup lub wynajem mieszkania na wolnym rynku. Rząd zapowiada konkretne działania. W przyszłorocznym budżecie przewidziano rekordowe środki na rozwój mieszkalnictwa komunalnego i socjalnego.
Jak wskazuje Tomasz Lewandowski, wiceminister rozwoju i technologii, problem luki czynszowej dotyczyć może nawet 4 mln rodzin, które nie mogą sobie pozwolić na mieszkanie odpowiadające ich potrzebom.
Jak rząd zamierza rozwiązać problem brakujących nawet 2 mln mieszkań
W Polsce nadal brakuje od ok. 500 tys. do nawet 2 mln mieszkań. Jak wynika z raportu Habitat for Humanity „Sytuacja mieszkaniowa w Polsce 2025”, w ciągu trzech lat odsetek osób mieszkających we własnym lokum spadł z 65 do 60%, przy jednoczesnym wzroście liczby najemców, oraz osób zmuszonych do mieszkania z rodziną lub znajomymi. Co piąty Polak żyje w warunkach niespełniających podstawowych potrzeb, a co dziesiąty dzieli przestrzeń z kimś, z kim nie chce mieszkać. Zaledwie jedna trzecia społeczeństwa nie zgłasza żadnych problemów mieszkaniowych.
Aby przeciwdziałać tym trendom, rząd zapowiada zwiększenie wsparcia dla budownictwa społecznego. Priorytetem ma być rozwój publicznego najmu, zwłaszcza w formie mieszkań komunalnych. Dla osób gorzej sytuowanych i objętych luką czynszową przewidziano rozwój budownictwa społecznego i lokatorskiego. Jednocześnie planowane jest także wspieranie tych, którzy chcą kupić własne mieszkanie. Powstać ma program społecznego budownictwa własnościowego, realizowany przez SIM-y, TBS-y i spółdzielnie mieszkaniowe z finansowym udziałem Banku Gospodarstwa Krajowego.
Projekt budżetu na 2026 r. przewiduje rekordowe 8,7 mld zł na politykę mieszkaniową, z czego 6,7 mld zł pochodzi ze środków krajowych. To o 2 mld zł więcej niż w roku bieżącym i niemal dwa razy tyle, ile wydano łącznie w latach 2020–2023. Ponad 4 mld zł ma zostać przeznaczone na bezzwrotne wsparcie budownictwa socjalnego i komunalnego, co pozwoli na tworzenie nowych mieszkań komunalnych, lokali w ramach społecznych mieszkań czynszowych oraz akademików.
W budżecie zabezpieczono również środki na dopłaty do oprocentowania kredytów udzielanych przez BGK w ramach programu społecznego budownictwa czynszowego (SBC). Według danych BGK liczba mieszkań czynszowych wybudowanych z jego wsparciem przekroczyła 110 tys., a finansowanie takich projektów systematycznie rośnie.
Według GUS, w pierwszym półroczu 2025 r. w Polsce oddano do użytku 517 mieszkań komunalnych (spadek o 40% rok do roku) oraz 1,5 tys. lokali społecznych czynszowych (wzrost o 32%). Łącznie stanowi to niespełna 3% wszystkich nowych mieszkań. Największe braki lokalowe dotyczą dużych aglomeracji i ich stref podmiejskich.
Jak podkreślają specjaliści, aby przyspieszyć rozwój budownictwa mieszkaniowego, potrzebne są dostępne tereny i stabilne finansowanie, szczególnie dla sektora społecznego. Konieczne jest też, by mieszkania społeczne miały wysoki standard, oraz by rynek nie był zdominowany przez konkurencję między sektorem społecznym a komercyjnym. Kluczowa będzie również technologia, umożliwiająca szybkie, nowoczesne i energooszczędne budowanie w rozsądnych kosztach.
