Z budową domu czy wykańczaniem mieszkania wiążą się pojęcia nadzoru autorskiego oraz nadzoru inwestorskiego. Nie są to pojęcia tożsame, warto więc wiedzieć, czego dotyczy każde z nich i czy ustanowienie takiego nadzoru na budowie jest obowiązkowe.
Prawo Budowlane stanowi, że inspektor nadzoru inwestorskiego, to nie to samo co kierownik budowy. Są to dwie rozdzielne funkcje i nie mogą być pełnione przez tę samą osobę. Jeszcze czymś innym jest również nadzór autorski. Podczas gdy nadzór inwestorski dotyczy prawidłowej realizacji robót podczas procesu budowlanego, nadzór autorski związany jest z dopilnowaniem, aby roboty budowlane zgodne były z zatwierdzonym projektem.
Projektant, który wykona projekt architektoniczno-budowlany, zobowiązany jest do pełnienia nad nim nadzoru w toku realizacji. Jest to tak zwany nadzór autorski. Jego zadaniem jest nadzorowanie, czy prace budowlane wykonywane są zgodnie z projektem, a w przypadku gdy konieczne jest wprowadzenie rozwiązań innych, niż przewiduje projekt, opiniuje i akceptuje on taką możliwość. Warto wiedzieć, że w przypadku projektu architektoniczno-budowlanego, obowiązek sprawowania nadzoru autorskiego nad projektem nie wynika z Ustawy – Prawo autorskie, która mówi, że autor ma prawo do nadzorowania sposobu wykorzystania jego dzieła. W tym wypadku mamy do czynienia ze szczególnymi przepisami, które wynikają z Prawa budowlanego. Projektant pełni nadzór autorski nad całą inwestycją, która prowadzona jest w oparciu o stworzony przez niego projekt, na podstawie jednego pozwolenia na budowę. Czynności nadzoru autorskiego muszą być osobiście wykonywane przez projektanta i nie mogą zostać przekazane innej osobie. Do pełnienia nadzoru autorskiego projektanta zobowiązuje inwestor lub starosta wydający pozwolenie na budowę, jeśli projekt jest bardzo skomplikowany. Projektant nie może odmówić pełnienia nadzoru autorskiego nad projektem.
Inspektor nadzoru inwestorskiego ma z kolei za zadanie reprezentować interesy inwestora podczas procesu budowy. Jego zadaniem jest zapewnienie, że budowa zostanie wykonana prawidłowo, rzetelnie i zgodnie z zasadami wiedzy technicznej. Często zdarza się, że inwestor nie ma odpowiedniej wiedzy technicznej, aby zabezpieczyć swoje interesy związane z budową. Wtedy pomocne jest ustanowienie nadzoru inwestorskiego, który kontroluje kierownika budowy w imieniu inwestora. Ma on prawo wydawać polecenia kierownikowi budowy, a jego uwagi muszą zostać odnotowane w dzienniku budowy. Zgodnie z Prawem budowlanym inwestor może, ale nie musi wyznaczyć osobę, która będzie sprawowała nadzór inwestorski nad budową, chyba że planowane roboty są na tyle skomplikowane, że obowiązek ten zostanie nałożony na inwestora.
Firmie budowlanej może nie podobać się to, że inwestor powoła inspektora nadzoru, który będzie kontrolował jej działania. Dla inwestora jednak, pomimo konieczności poniesienia dodatkowych kosztów, jest to rozwiązanie korzystne, bo znacznie ogranicza ryzyko, że prace budowlane zostaną wykonane nieprawidłowo.
