Zaskakujące wnioski płyną z raportu PKO BP, którego główną tezą jest „Nie taka dostępność mieszkań straszna jak ją malują”. Okazuje się bowiem, że zakup mieszkania wciąż jest dostępny dla wielu Polaków, mimo drogich i trudno dostępnych kredytów hipotecznych oraz wysokich cen nieruchomości. Silny obecnie rynek pracy daje możliwość kupna nieruchomości osobom, które są nawet na początku kariery zawodowej.
Po bardzo dobrym dla rynku kredytów hipotecznych 2021 roku, rok 2022 przyniósł poważne załamanie. Stopy procentowe przez kilkanaście miesięcy z rzędu (aż do września 2022 roku) były podnoszone, aż osiągnęły wyjątkowo wysoki poziom (6,75 proc. stopy referencyjnej). W związku z tym raty kredytów o oprocentowaniu zmiennym rosły, natomiast zdolność kredytowa, czyli szansa otrzymania finansowania z banku spadała. Mówi się o kryzysie na rynku mieszkaniowym, bo mało kto może otrzymać teraz kredyt.
Jednak analitycy PKO BP sprawdzili, czy to rzeczywiście prawda. Na podstawie raportu płacowego przygotowanego przez Antal wyliczyli, jaką zdolność kredytową będą mieli pracownicy korporacji w różnych zawodach, którzy znajdują się na początku swojej kariery zawodowej. Dla wyliczenia zdolności analitycy założyli, że dwoje kredytobiorców ma jedno dziecko na utrzymaniu i posiada 20-procentowy wkład własny na zakup wymarzonej nieruchomości. Na ile metrów kwadratowych ze wsparciem banku więc ich stać?
Dostępność mieszkania największa dla pracowników IT i bankowców
Na podstawie średniej ceny transakcyjnej metra kwadratowego mieszkania z rynku pierwotnego dla sześciu dużych miast w Polsce (bez Warszawy) autorzy raportu wyliczyli powierzchnię lokum, na którą przedstawiciele poszczególnych branż mogą sobie pozwolić.
Pracownicy sektora IT (helpdesk, programiści C++) zarabiają najwięcej i stać ich na ponad 80-metrowe mieszkanie. Zaraz za nimi plasują się bankowcy (doradcy klienta detalicznego i korporacyjnego). Na ponad 70 metrów kwadratowych będą mogli sobie pozwolić prawnicy i zatrudnieni w korporacjach farmaceutycznych.
Wśród badanych początkujących pracowników korporacji najmniej zarabia się w sprzedaży, marketingu i logistyce. Przedstawiciele tych branż mają szansę na kredyt, który pozwoli im sfinansować około 50-metrowe mieszkanie.
Bezpieczny kredyt 2% remedium na mieszkaniowe problemy
Aktualnie niska zdolność kredytowa wynika z rekordowo wysokich stóp procentowych, które wpływają na to, że raty są sporym obciążeniem dla domowego budżetu. Drugim powodem jest to, że Komisja Nadzoru Finansowego wciąż utrzymuje aż 5-procentowy bufor bezpieczeństwa. Polega on na tym, że banki mają obowiązek wyliczać, czy kredytobiorca da radę spłacać zobowiązanie, nawet gdy stopy procentowe wzrosną o kolejne 5 proc., mimo że jest to już właściwie niemożliwe.
Sporo w tej sprawie może się zmienić po wprowadzeniu zapowiedzianego już programu Bezpieczny kredyt 2% na pierwsze mieszkanie. Do raty kredytu ma dopłacać państwo, dzięki czemu oprocentowanie wyniesie zaledwie 2 proc. Rata będzie nawet o połowę niższa niż przy aktualnych warunkach rynkowych, więc zdolność kredytowa również znacznie wzrośnie.
Dodatkowo mówi się o tym, że dla kredytów udzielonych w ramach programu, które charakteryzują się oprocentowaniem stałym, mają również obowiązywać bardziej liberalne zasady wyliczania zdolności kredytowej.
Dzięki temu każda z badanych przez PKO BP grup zawodowych mogłaby kupić aż dwa razy większe mieszkanie niż obecnie. Pracownicy IT i bankowości nawet takie, które ma aż prawie 160 metrów kwadratowych powierzchni.
Nie narzekaliby również ci badani, którzy zarabiają najmniej, czyli logistycy, bo dzięki programowi stać ich byłoby na kredyt na sfinansowanie nawet 90-metrowego mieszkania.
