Rodzinne Ogródki Działkowe (ROD) to dla wielu Polaków zielona enklawa w mieście – miejsce wypoczynku, ogrodnictwa i rodzinnej integracji. Choć dziś ich status wydaje się bezpieczny, przepisy zawierają furtkę, która teoretycznie umożliwia prywatyzację tych terenów.
Prawo zostawia otwartą drogę
Zgodnie z art. 29 ustawy o ROD z 2013 roku, możliwe jest wprowadzenie nowej formy własności działki, o ile zostanie uchwalona osobna ustawa. To właśnie ten zapis określany jest jako „legislacyjny wytrych”, który może w przyszłości otworzyć drogę do zmian, choć obecnie żadna opcja polityczna nie deklaruje chęci ich wprowadzenia.
Polski Związek Działkowców mówi „nie”
Polski Związek Działkowców (PZD) wyraża zdecydowany sprzeciw wobec ewentualnej prywatyzacji. Obawia się, że mogłoby to doprowadzić do:
- wykupu działek przez deweloperów,
- likwidacji ogrodów na rzecz zabudowy komercyjnej,
- wzrostu cen i ograniczenia dostępności dla mniej zamożnych.
Choć zwolennicy prywatyzacji wskazują na możliwość pełnego prawa własności, większość działkowców woli obecny model dzierżawy, który zapewnia stabilność i niskie koszty.
A co by było, gdyby ROD-y sprywatyzowano?
Gdyby doszło do prywatyzacji:
- działkowcy mogliby sprzedawać lub wynajmować działki,
- zyskaliby pełne prawo własności,
- zwiększyłyby się możliwości inwestycyjne na działkach.
Z drugiej strony, przekształcenie ROD-ów mogłoby zmienić ich charakter z ogólnodostępnych terenów rekreacyjnych na komercyjne nieruchomości, a to uderzyłoby w ideę taniego i wspólnotowego odpoczynku w mieście.
ROD-y nie tylko w Polsce
Podobne formy ogrodnictwa miejskiego funkcjonują także w innych krajach Europy:
- Niemcy – Kleingärten, silnie uregulowane prawem i chronione przed komercjalizacją,
- Wielka Brytania – allotments, udostępniane przez samorządy lokalne,
- Francja – jardins familiaux, służące rekreacji i uprawie,
- Szwecja – koloniträdgårdar, traktowane jako element zrównoważonego życia miejskiego.
We wszystkich tych krajach działki są elementem polityki miejskiej, a nie towarem na sprzedaż – co wzmacnia argumenty przeciwko prywatyzacji ROD-ów w Polsce.
Jak aktualnie można zostać użytkownikiem ROD?
Aby użytkować działkę w ROD, trzeba:
- zostać członkiem Polskiego Związku Działkowców,
- złożyć deklarację członkowską i uiścić opłaty,
- złożyć wniosek o przydział działki w wybranym ogrodzie.
Przydział działki następuje na podstawie umowy dzierżawy, która określa zasady użytkowania, obowiązki działkowca i wysokość rocznych opłat. Działki nie są własnością, ale można je przekazać bliskim lub innym działkowcom zgodnie z regulaminem PZD.
Czy prywatyzacja ROD-ów jest w przyszłości możliwa?
Dziś prywatyzacja ROD-ów nie jest planowana, ale luka prawna istnieje. Działkowcy i PZD apelują o jej usunięcie, by zagwarantować długoterminową ochronę ogrodów. To, co dla jednych jest gruntem pod inwestycje, dla innych pozostaje bezcenną przestrzenią odpoczynku i społecznej integracji.
